Starzenie jest procesem fizjologicznym o wielokierunkowych zmianach. Dotyczą one zarówno struktury (budowy, postawy i składu ciała, stężeń parametrów biochemicznych) jak i funkcji (np. zdolności słyszenia i widzenia, potencjału motorycznego) organizmu człowieka. Wszystkie te procesy oddziałują na zdrowie fizyczne i psychiczne warunkujące jakość życia człowieka.
Zmiany strukturalne w budowie ciała dostrzegamy przede wszystkim w zróżnicowanej wraz z wiekiem wielkości i dystrybucji tkanki tłuszczowej oraz strukturze mięśni. Badania sugerują, że przejście menopauzy/andropauzy wiąże się z negatywnymi zmianami w składzie ciała i dystrybucji tłuszczu, który koncentruje się w obrębie jamy brzusznej. Natomiast w postawie ciała obserwujemy zmienność naszej sylwetki poprzez pogłębiane i/lub wypłaszczanie fizjologicznych krzywizn kręgosłupa, co najczęściej nasila wraz z wiekiem (pogłębienie kifozy piersiowej indukując kolejne zmiany w ustawieniu szyi i głowy oraz stawów biodrowych, kolan, stóp). Kształtowanie postawy starzejącego się człowieka, zależy w dużej mierze od ogólnego stanu jego zdrowia, rodzaju wykonywanej pracy oraz warunków bytowych. Niemniej zmiany strukturalne wraz z wiekiem są przyczynkiem do obserwowanych zmian funkcjonalnych, których konsekwencją jest obniżenie siły i napięcia mięśni oraz zmniejszenie przewodnictwa nerwowo-mięśniowego. Dostrzegamy wówczas "inny" sposób poruszania się, zaburzenia równowagi, gorszą integrację zmysłowo-ruchową, a w konsekwencji dochodzi do utraty kontroli stabilności posturalnej postępującej, a niekiedy i upadków. A przecież prawidłowa i stabilna postawa ciała jest niezbędna do wykonywania większości ruchów dowolnych i lokomocji.
Spośród zmian inwolucyjnych w strukturze i funkcji naszego organizmu często najmniej zwracamy uwagę na starzenie się naszych zmysłów, a to przecież one dokonują oceny, integrują informacje o warunkach świata zewnętrznego, co pomaga nam w tworzeniu bezpieczeństwa dla naszych działań ruchowych. W aspekcie deprywacji zmysłowej rejestrujemy istotne zmiany, przede wszystkim w zdolności ostrości widzenia, a później dopiero ostrości słyszenia lub "nierozumienia" dźwięków mowy w niekorzystnych warunkach akustycznych (np. szum), co wiąże się z problemami dekodowania dźwięków mowy. Równocześnie należy podkreślić, że te zasadnicze zmysły to jest wzrok (85%) i słuch (11%) znacząco wpływają na nasz sposób trzymania się tj. postawę ciała i potencjał motoryczny w okresie starzenia. Pomimo, że narząd słuchu przyjmuje mniej informacji ze świata zewnętrznego (11%), to jednak ze względu na znajdujący się w uchu wewnętrznym narząd przedsionkowy (błędnik), stanowi on podstawę dla kontroli naszych działań ruchowych i bezpieczeństwa ruchowego. Zatem, u podłoża procesu integracji zmysłowo-ruchowej jest realizacja ruchowa ze względu na dźwięk i prawidłowe funkcjonowanie narządu przedsionkowego, a w efekcie układu przedsionkowego. Dynamika wszystkich zmian zarówno w aspekcie strukturalnym jak i funkcjonalnym zależy od uwarunkowań genetycznych, czynników psycho biologicznych, a przede wszystkim od stylu życia, ze szczególnym uwzględnieniem diety i aktywności fizycznej. Regularna aktywność fizyczna, a w szczególności marsze, traktowana jest jako podstawowy element zdrowego i niezależnego funkcjonalnie starzenia. Badania dowodzą, że dzięki takim zachowaniom zmniejsza się ryzyko upadków, zagrożenia chorobami kardiometabolicznymi, a także występowanie chorób cywilizacyjnych (otyłość cukrzyca) i innych chorób przewlekłych. Ograniczanie aktywności fizycznej w etapach życia poprzedzających okres starzenia się i starości przyczynia się w późniejszym etapie do ograniczenia sprawności funkcjonalnej osoby starszej. Działania prewencyjne o charakterze promującym proaktywne postawy, zdrowy styl życia z permanentną kontrolną diagnostyką posiada znamiona ochrony zdrowia osób w każdym wieku.
W związku z powyższym, w ramach projektu RIDe Zespół do Badań Aktywności Fizycznej dla Zdrowia, zaplanował czteroetapowe działania (I-diagnostyka, II-zajęcia warsztatowo-edukacyjne, III-powtórna diagnostyka, IV-diagnostyka po roku od zakończenia projektu). Celem wskazanych działań jest ocena zmian w budowie i postawie ciała oraz potencjale funkcjonalnym badanych. Ponadto, wprowadzenie interwencji w formie edukacji i dostosowanych do indywidualnych potrzeb badanych działań prewencyjnych i profilaktycznych ukierunkowanych na ich potencjał funkcjonalny. Diagnostyka będzie obejmowała kwestionariusz osobowy dotyczący danych metrykalnych i danych dotyczących stanu zdrowia, badania fizykalne oraz badania kwestionariuszowe. Natomiast, zajęcia edukacyjne (II) będą obejmować wykłady i warsztaty nt. ewolucji budowy i postawy ciała człowieka w okresie zmian inwolucyjnych, w tym z określeniem symptomów niekorzystnych dla jakości życia. Uczestnicy otrzymają zestaw zindywidualizowanych ćwiczeń, które będą realizować przez okres 12 tygodni, a po tym czasie dokonana zostanie ponowna diagnostyka wraz z oceną efektów. Dla uczestników zostaną sformułowane zalecenia codziennych ćwiczeń. Celem takiej interwencji jest by uczestnicy nie tylko uzyskali wiedzę, ale także umiejętności samooceny i autokorekcji postawy ciała. Wypracowane zostaną nawyki ćwiczeń stabilizacyjnych i równoważnych podczas czynności dnia codziennego i aktywnego wypoczynku. Ponadto, uwzględniono również tematykę wykładów edukacyjnych o inwolucji zmysłów i ich znaczeniu podczas realizacji ruchowej. Dlatego też w ramach działań diagnostycznych uwzględniono test oceny występowania zaburzenia przetwarzania dźwięku (CAPD), z możliwością dalszego diagnozowania w przypadku występowania niekorzystnych symptomów, deficytów ze strony narządu słuchu. Również dla osób ze zidentyfikowanymi problemami narządu słuchu lub zaburzeń przetwarzania dźwięku będzie możliwe we współpracy z Personalnym Centrum IN Corpore przeprowadzenie warsztatów z technik relaksacyjnych i budowania zdolności koncentracji.
